ιστορία της ύπνωσης

Νέα Υόρκη


Το ενδιαφέρον για την ύπνωση στο χώρο της υγείας δεν είναι πρόσφατο. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η ιστορία της ύπνωσης φτάνει στην αρχαιότητα όπως, για παράδειγμα, στα Ασκληπιεία

Η ύπνωση, από την αρχαιότητα, ήταν συνυφασμένη με τα θρησκευτικά τυπικά. Η Υπνωση είναι γνωστή και από την Ελληνική Μυθολογία: Στην Επίδαυρο, την Κω στα μαντεία της Δωδώνης, των Δελφών και στα πολλά Ασκληπιεία, οι ιερείς θεράπευαν τους ασθενείς , αφού πρώτα τους επέβαλαν εξαγνισμό με αυστηρή νηστεία. Ακολουθούσε διανυκτέρευση ( εγκοίμηση) στο ιερό «Αβατον» . με στόχο την προσευχή, το ονείρεμα και την ερμηνεία του από τους ιερείς Ο πρώτος ερευνητής των υπνωτικών φαινομένων ήταν ο γιατρός Αντον Μέσμερ, που έζησε στη Γαλλία στα τέλη του 18ου αιώνα. Ο Μέσμερ πίστευε πως τόσο η ίδια η υπνωτική κατάσταση όσο και τα αποτελέσματά της οφείλονταν στο ζωικό μαγνητισμό τον οποίο προκαλούσε ο υπνωτιστής. Όμως, η θεωρία του περί ζωικού μαγνητισμού στηριζόταν περισσότερο στις υπερφυσικές δυνατότητες του υπνωτιστή και όχι του υπνωτιζόμενου. Αυτή η άποψη, αν και αποδείχθηκε λανθασμένη- σχεδόν όλοι οι άνθρωποι έχουν τιν ικανότητα να υπνωτισθούν- κατάφερε να φορτίσει ξανά με αρνητισμό την διαδικασία της ύπνωσης, επειδή ο Mesmer έκανε κατάχρηση της δύναμής του.
Η θεωρία του απορρίφθηκε ως επιστημονικά εσφαλμένη το 1784 από τους σημαντικότερους ιατρικούς και επιστημονικούς συλλόγους, μεταξύ των οποίων και μία επιτροπή της οποίας ηγούνταν ο Βενιαμίν Φραγκλίνος. Ο ίδιος ο Μέσμερ, πάντως, τύγχανε ευρύτατης λαϊκής αποδοχής στη Γαλλία, όπου, μάλιστα, η τεχνική του πέρασε στην ιστορία ως "μεσμερισμός".

Σχεδόν έναν αιώνα αργότερα, οι Σαρκό και Μπινέ (καθηγητές στο περίφημο Νοσοκομείο Σαλπετριέρ, οι οποίοι επηρέασαν τη σκέψη του Φρόιντ) μελέτησαν το φαινόμενο της ύπνωσης και υποστήριξαν ότι οφείλεται σε νευρολογικές διαταραχές που προκαλούν αποσύνδεση του συνειδητού από το υποσυνείδητο. Ωστόσο, η θεωρία τους διαψεύστηκε πολύ σύντομα, καθώς άλλοι ερευνητές διαπίστωσαν από την κλινική εμπειρία τους ότι τα υπνωτικά φαινόμενα παρατηρούνταν σε πολλά άτομα που δεν παρουσίαζαν συμπτωματολογία νευροψυχιατρικής φύσης. Πάντως, η ίδια η έννοια της αποσύνδεσης των συνειδητών και των υποσυνείδητων τμημάτων του εγκεφάλου θεωρείται ακόμη θεμέλιος λίθος στην ανάλυση της ύπνωσης.

Ο Αγγλος χειρουργός, James Braid (1795-1860), αντιμετώπιζε τη νευροΰπνωση ως υποκατηγορία του ύπνου. Αργότερα, βέβαια, ενστερνίστηκε την άποψη που επικρατεί σήμερα, ότι δηλαδή η αποτελεσματικότητα της μεθόδου έγκειται περισσότερο στην ψυχολογική δεκτικότητα του υποκειμένου παρά στην όποια ικανότητα του υπνωτιστή.

Ο Αγγλος χειρουργός, James Braid (1795-1860) εισήγαγε τον όρο "ύπνωση" από την λέξη ύπνος. Όταν αργότερα παρατηρήθηκε ότι δεν έχει σχέση με τον ύπνο ήταν αργά, ο όρος ύπνωση είχε ήδη καθιερωθεί. Ο Braid πρωτοξεκίνησε και τη τεχνική του να κοιτάς σε ένα σημείο μέχρι να κλείσουν τα μάτια που χρησιμοποιείται - σε διάφορες παραλλαγές - μέχρι σήμερα, ενώ δήλωνε ότι η ύπνωση είναι μια ψυχολογική κατάσταση, αποτέλεσμα των υποβολών. Κάτι τέτοιο είχε αναφέρει πρώτα ο Πορτογάλος J.C. Faria (1756-1859) αλλά επειδή ήταν ιερέας, τα επιχειρήματα του δεν έπιασαν.

Η πιο πρόσφατη επιστημονική έρευνα πάνω στην Υπνωση έχει ξεκινήσει περίπου από το 1950, πριν τις ιατρικές ανακαλύψεις για τη σημασία των νευροπεπτιδίων, των κυτοκινών και των άλλων χημικών αντιδράσεων του οργανισμού.